کنیستر چیست و چه کاربردی دارد؟

تولید آلاینده‌های سمی و خطرناک توسط خودروها یکی از معضلات جدی زیست محیطی محسوب می‌شود که در کلان شهرهای بزرگی همچون تهران، مشهد و اهواز به مشکلی جدی تبدیل شده است. اتومبیل‌ها با سوزاندن سوخت خود ذرات معلق و مضری را به هوا وارد می‌کنند که تاثیر بسزایی بر آلودگی هوا دارند. از این رو سازندگان خودروها به منظور جلوگیری از کاهش ورود آلاینده‌های ناشی از سوخت اتومبیل‌ها، قطعه‌ای به نام کنیستر (Canister) را طراحی کرده‌اند.

کنیستر می‌تواند بخارهای مضر حاصل از سوختن بنزین را به خود جذب کند و مانع از خروج و انتشار آنها در هوا شود. این قطعه مهم و کاربردی در خروجی باک خودروها نصب می‌شود تا هم از آلودگی محیط زیست و هم از تجمع بخار بنزین در باک اتومبیل جلوگیری نماید. بنابراین کنیستر نقش حائز اهمیتی را در کاهش ورود آلاینده‌های خطرناک به هوا ایفا می‌کند. در ادامه این مطلب ماهیت و نحوه عملکرد کنیستر را به طور کامل مورد بررسی قرار می‌دهیم و شما را با سازوکار این قطعه حیاتی بیشتر آشنا خواهیم کرد، با ما همراه باشید.

کنیستر چیست؟

کنیستر در لغت به معنای محفظه و یا مخزن است و همانطور که اشاره کردیم در قسمت خروجی باک خودرو نصب می‌شود و قادر است بخار ناشی از سوختن بنزین را به خود جذب کند. این قطعه با زغال فعال پر شده است و این زغال‌ها، بخار بنزین را بلافاصله به خود جذب می‌کنند و مانع حبس شدن آن در باک خودرو و راه یافتن به محیط بیرون می‌شوند. جالب است بدانید که زغال فعال موجود در محفظه کنیستر، مکانیزم و خاصیت مکانیکی و الکتریکی ندارد؛ یعنی زمانی که اتومبیل روشن می‌شود، کنیستر بخار بنزین را جهت سوختن در سیلندر به سمت موتور هدایت می‌کند.

کنیستر در واقع همانند یک اسفنج، بخار بنزین را به خود جذب می‌کند و همین موضوع سبب می‌شود تا میزان مصرف سوخت اتومبیل شما تا حدی کاهش پیدا کند. بنابراین canister یکی از قطعات مهم در اتومبیل‌های بنزینی محسوب می‌شود که با جذب بخار ناشی از سوختن بنزین به جلوگیری از آلودگی هوا و همچنین محبوس شدن بخار بنزین در اتومبیل کمک زیادی می‌کند.

کنیستر چگونه کار می کند؟

شکل ظاهری کنیستر مانند یک استوانه است که از سه لوله مستقل تشکیل شده و درون آن مملو از زغال فعال است. دو لوله از این قطعه به باک خودرو و لوله دیگر نیز با منیفولد (قطعه‌ای که گازهای داغ را به سمت لوله اگزوز خودرو هدایت می‌کند) در ارتباط است. به زبان ساده‌تر کنیستر دارای سه خروجی است که شامل: خروجی منتهی به باک، خروجی ارتباط با فضای بیرون و خروجی منتهی به منیفولد است.

زمانی که موتور خودرو روشن است، کنیستر بخارات ناشی از سوخت بنزین را به مخزن خود جذب می‌کند و پس از آن منیفولد بخارها را به سمت محفظه احتراق موتور هدایت می‌کند تا از ورود آنها به هوای بیرون جلوگیری شود و در همان جا از بین بروند. در زمانی که اتومبیل خاموش است نیز زغال‌های فعال موجود در کنیستر، بخارهای مضر و سمی را به خود جذب می‌کنند و به محض روشن شدن اتومبیل و به منظور احتراق مجدد، بخارها به سمت موتور روانه می‌شوند.

شیر برقی کنیستر

شیر برقی کنیستر یکی دیگر از قطعات کمکی آن است که مابین مخزن canister و موتور قرار دارد و به عملکرد صحیح و به موقع آن کمک می‌کند. وظیفه اصلی شیر برقی کنیستر باز و بسته کردن دریچه‌های موجود بر روی مخزن کنیستر است که عملکرد این شیر برقی نیز توسط ECU یا همان کامپیوتر خودرو کنترل می‌شود. شیر برقی کنیستر از یک سیم پیچ سلونوئیدی و یک هسته آهنی سلونوئیدی تشکیل شده است که یک سر سیم پیچ آن به قطب مثبت باتری و قطب منفی آن نیز به ECU متصل می‌شود.

شیر برقی کنیستر وظیفه کنترل بخارات ارسالی از کنیستر به منیفولد را بر عهده دارد و از این رو باید از سلامت این قطعه اطمینان حاصل کنید. برای تست شیر برقی در ساده‌ترین حالت ممکن می‌توانید با پیچیدن بوی بنزین درون ماشین از خرابی این قطعه مطلع شوید. البته پیچیدن بوی بنزین همیشه نشانه خرابی شیر کنیستر نیست اما در این مواقع جهت حصول اطمینان بهتر است وضعیت آن را چک کنید. زیرا خرابی و یا حذف شیر کنیستر موجب افزایش مصرف سوخت اتومبیل خواهد شد.

نشانه های خرابی کنیستر خودرو چیست؟

پیش‌تر در کارنوما درباره علائم خرابی انژکتور خودرو صحبت کردیم اما امروز قرار است به بحث درباره نشانه های خرابی کنیستر بپردازیم.

برای تشخیص خرابی کنیستر چندین روش‌ ساده اما کاربردی وجود دارد که با شناخت آنها می‌توانید بدون نیاز به مراجعه به متخصص و یا مکانیک از سالم بودن این قطعه اطمینان حاصل کنید. روش‌های تشخیص خرابی کنیستر خودرو عبارتند از:

بررسی چراغ چک اتومبیل

تمامی اتومبیل‌ها دارای چراغ چک هستند که در صفحه کیلومتر قرار دارد و در صورت وجود هرگونه مشکل و یا خطا در عملکرد قطعات اتومبیل روشن می‌شود. از این رو اگر کنیستر اتومبیل نیز دچار خرابی شود، چراغ چک اتومبیل روشن می‌شود و هنگامی که خودرو را دیاگ کنید، خطای شیر برقی در آن نمایش داده می‌شود و شما را از نقص فنی این قطعه مطلع می‌سازد.

پیچیدن بوی بنزین

بوی بنزین یک اتومبیل سالم هیچگاه قابل استمشام نیست؛ بنابراین اگر در اتومبیل خود نشستید و بوی بنزین به مشامتان رسید باید این مسئله را جدی بگیرید. گاهی اوقات پیچیدن بوی بنزین به دلیل وجود ایراد و مشکل در شلنگ‌های کنیستر است. البته به این نکته نیز توجه داشته باشید که پیچیدن بوی بنزین دلایل متعددی دارد که خرابی canister یکی از آنها است.

صدای تق تق

شنیدن صدای تق تق در اتومبیل نیز یکی دیگر از روش‌های تشخیص خراب بودن کنیستر است که بر اثر پاره شدن و یا شکسته شدن شلنگ‌ها و یا مخزن کنیستر به وجود می‌آیند.

خروج بخار بنزین از باک

همانطور که اشاره کردیم وظیفه کنیستر جذب بخارات بنزین اتومبیل است؛ از این رو خروج پر فشار بخار بنزین در زمان باز کردن در باک خودرو، نشانه‌ای از خراب بودن این قطعه بوده که به راحتی قابل تشخیص است. البته درصورت باز کردن در باک و تراوش بنزین به بیرون نیز می‌توانید خرابی کنیستر اتومبیل خود را تشخیص دهید.

زمان تعویض کنیستر

تمامی قطعات اتومبیل طول عمر مشخصی دارند و پس از مدتی دچار فرسودگی و نقص فنی خواهند شد که در این صورت باید تعویض شوند. کنیستر نیز مانند سایر قطعات خودرو طول عمر معینی دارد؛ یعنی زغال‌های فعال موجود در آن دارای ظرفیت مشخصی برای جذاب بخارهای بنزین هستند و پس از مدتی کارایی خود را از دست می‌دهند.

به طور معمول کنیستر اتومبیل باید پس از طی کردن حدود 30 هزار کیلومتر (تقریبا هر دو سال یک بار) تعویض شود تا کارایی خود را از دست ندهد و عملکرد مناسبی داشته باشد. اگر کنیستر اتومبیل شما سالم باشد، مصرف سوخت آن را کاهش می‌دهد و در صورتی که به موقع تعویض نشود، مصرف سوخت آن را افزایش می‌دهد و از آن گذشته نیز خطرات جدی همچون انفجار را برای وسیله نقلیه شما به دنبال خواهد داشت.

برای بررسی سالم بودن این قطعه مهم و حساس باید شلنگ‌های متصل آن به باک را جدا کرده و در زمانی که خودرو روشن است، میزان مکش آن را چک کنید. اگر میزان مکش آن کم بود باید نسبت به تعویض کنیستر اقدام کنید تا از بروز مشکلات بعدی پیشگیری نمایید.

جمع بندی

کنیستر یکی از قطعات داخلی مهم اتومبیل محسوب می‌شود که نقش حائز اهمیتی را در جلوگیری از ورود آلاینده‌های مضر ناشی از سوخت بنزین به هوا ایفا می‌کند. این قطعه در واقع بخارات بنزین را به خود جذب می‌کند و مانع از انتشار آنها به محیط بیرون می‌شود. از این رو باید همواره از سلامت و عملکرد بهینه این قطعه اطمینان حاصل کرد و در زمان مناسب آن را تعویض نمایید.

کنیستر اتومبیل‌های مختلف قیمت چندان بالایی ندارند و تقریبا هر دو سال یک بار باید تعویض شوند. بنابراین اگر به حفظ محیط زیست و سلامت اتومبیل خود اهمیت می‌دهید، همواره توجه ویژه‌ای به کنیستر اتومبیل خود داشته باشید.