وایر شمع چیست و چه نقشی را در اتومبیل ایفا می کند؟

وایر شمع (Spark Plug Wire) که تحت عنوان کابل احتراق یا جرقه زنی نیز شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین اجزای سیستم احتراق اتومبیل است و وظیفه انتقال برق به شمع‌ها را بر عهده دارد. شمع‌های اتومبیل با ایجاد جرقه به تکمیل فرآیند احتراق در داخل موتور کمک می‌کنند و این جرقه‌ها نیز توسط وایرها یا همان سیم‌ها به شمع منتقل می‌شوند.

وایرهای شمع در واقع جرقه را از سیستم توزیع کننده و یا سیم پیچ احتراق به شمع‌ها منتقل می‌کنند تا فرآیند برق رسانی به موتور اتومبیل به درستی انجام شود و انرژی لازم برای روشن شدن را دریافت نماید. وایرها میزان برق قابل توجهی را (تا 45000 ولت) به شمع‌ها منتقل می‌کنند تا موتور اتومبیل با استفاده از این انرژی بتواند روشن شود. بنابراین وایر شمع نقش حائز اهمیتی را در سیستم احتراق اتومبیل ایفا می‌کند و با دریافت ولتاژ بالا از وایر، عمل جرقه زنی در محفظه سیلندر را انجام می‌دهد.

پیش‌تر در کارنوما درباره تفاوت شمع خودرو سرد و گرم با شما سخن گفتیم اما در ادامه این مطلب ماهیت وایر شمع و کارکرد آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم و شما را با این قطعه حیاتی در اتومبیل بیشتر آشنا خواهیم کرد. پس با کارنوما همراه باشید تا همه آنچه که باید درباره وایرشمع بدانید را با یکدیگر مرور کنیم.

وایر شمع چیست؟

وایر شمع یا سیم شمع یکی از اجزای مهم در سیستم جرقه زنی اتومبیل محسوب می‌شود که پالس‌های ولتاژ بالا را میان منبع ولتاژ، توزیع کننده و شمع‌ها انتقال می‌دهد. به زبان ساده‌تر وایرهای شمع وظیفه رساندن برق به سر شمع‌های اتومبیل را بر عهده دارد تا شمع‌ها این جریان برق را که در واقع انرژی مورد نیاز برای روشن شدن اتومبیل است را به موتور منتقل کنند. بنابراین شمع اتومبیل برای انجام صحیح و بهینه وظیفه خود به این وایرهای حیاتی نیاز دارد تا بتواند جریان برق مورد نیاز موتور را به آن منتقل کند.

به ازای هر شمع خودرو که بر روی سیلندر اتومبیل قرار دارد، یک وایر نیز وجود دارد که جریان برق را به شمع مورد نظر انتقال می‌دهد. بنابراین به منظور انتقال صحیح و به موقع جریان برق از وایر به شمع‌ها و سپس به موتور باید همواره از سلامت وایر شمع های اتومبیل خود اطمینان حاصل کرده و مرتبا آنها را چک کنید.

اجزای تشکیل دهنده وایر شمع

وایر شمع اتومبیل در عین سادگی از اجزای مختلفی تشکیل شده است که شامل موارد زیر می شود:

• انتقال دهنده مرکزی
• یک و یا چندین لایه عایق
• یک پوشش بیرونی
• یک شمع یا سیم پیچ اتصال به شمع
• یک پایانه توزیع کننده

هسته اصلی هر وایر شمع یک سیم رسانا است که بخشی از مدار بین سیم پیچ احتراق و شمع را تشکیل می‌دهد. وایرها دارای دو سو هستند که هر یک از آنها وظیفه مشخصی را بر عهده دارند. هر انتهای وایر شمع دارای یک نقطه اتصال (کانکتور) است. کانکتورهای انتهای شمع معمولا به کانکتورهایی که به قسمت بیرونی ترمینال الکترود مرکزی شمع چسبیده‌اند، فشار وارد می‌کنند. در سمت توزیع کننده، کانکتورهای سر سیم معمولا در داخل گیرنده‌های هر بخش می‌لغزند. هر یک از این کانکتورهای سرسیم، هم در انتهای شمع و هم در انتهای توزیع کننده، دارای یک محافظ سیلیکونی یا لاستیکی هستند.

وایر شمع چگونه کار می کند؟

وایر شمع به عنوان سیم‌های کشش بالا نیز شناخته می‌شود زیرا برای حمل پالس‌های ولتاژ بالا میان سیم ‌پیچ و شمع‌ها طراحی شده‌ است. شمع‌ها برای انتقال برق به موتور و اشتعال به ولتاژ بسیار بالایی نیاز دارند تا بتوانند وظیفه خود را به خوبی انجام دهند. وایر شمع به منظور مقابله با فشار و تحمل حجم بالایی از ولتاژ که توسط سیم پیچ‌ها تولید می‌شوند به گونه‌ای طراحی شده است که بتواند پالس‌های ولتاژ بالا را بدون آسیب فنی به شمع انتقال دهد و در دمای بالای محفظه موتور دچار آسیب نشود.

در هنگام عملکرد عادی موتور، یک سیم پیچ یا دوشاخه در سیستم جرقه زنی مکانیکی یا الکتریکی با انتقال یک پالس ولتاژ بالا از سیم پیچ احتراق به توزیع کننده، شروع به کار می‌کند. سپس توزیع کننده، کلاهک و پروانه با یکدیگر کار می‌کنند تا یک اتصال الکتریکی بین سیم پیچ و وایر شمع ایجاد نمایند. سپس پالس ولتاژ بالا از طریق وایر شمع به سمت شمع حرکت می‌کند، از شکاف‌های موجود در شمع عبور کرده و مخلوط هوا / سوخت را در محفظه احتراق مربوطه مشتعل می‌سازد.

انواع وایر شمع

وایر شمع اتومبیل دارای انواع مختلفی است که ساختار کلی مشابهی دارند و تمامی آنها نیز یک هدف را دنبال می‌کنند. تنها وجه تمایز این وایرها، جنس اجزای درونی آنها است که به طور کلی به سه نوع مختلف تقسیم می‌شوند. انواع وایر شمع شامل:

وایر شمع سیمی

وایر سیمی یکی از انواع منسوخ شده وایر شمع است که از آلیاژ مس و یا فولاد ساخته می‌شود. ساختار وایر شمع سیمی شامل یک لایه رسانا، یک بافت تقویت کننده و یک لایه سیلیکونی است که به دلیل جنس رسانای نامناسب برای سیستم خودور، ایجاد پارازیت در انتقال برق و همچنین اختلال در عملکرد کامپیوتر ماشین دیگر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

وایر شمع ابریشمی

وایر ابریشمی به عنوان یکی از بهترین انواع وایر شمع شناخته می‌شود که رسانای مورد استفاده در آن از جنس سیلیکون و لاتکس است. وایر ابریشمی به دلیل ساختار انعطاف پذیر، مقاومت بالا و همچنین کاهش میزان نویز و پارازیت در اغلب خودروها مورد استفاده قرار می‌گیرد. جالب است بدانید که در داخل وایر ابریشمی هیچگونه سیمی وجود ندارد و برای انتقال ولتاژ در آن از چندین رشته نخ باریک شبیه به ابریشم استفاده شده است.

وایر شمع بوبین دار

وایر شمع بوبین دار نیز یکی دیگر از انواع پرکاربرد و پرمصرف وایر است که رسانای آن از جنس نیکل و یا کروم بوده و مقاومت بسیاری بالایی در برابر پارازیت و نویز دارد. این وایر از لایه‌های مختلفی همچون الیاف کاهش دهنده پارازیت، نویزگیر، یک لایه فنری از جنس کروم یا نیکل،‌ یک لایه عایق از جنس سیلیکون،‌ بافت تقویت کننده و لایه سیلیکونی خارجی تشکیل شده است.

علائم خرابی وایر شمع

وایرشمع نیز مانند سایر قطعات اتومبیل یک قطعه مصرفی است که پس از مدتی دچار فرسودگی شده و عملکرد بهینه اولیه خود را از دست می‌دهد و باید تعویض شود. خراب شدن وایر شمع دارای برخی نشانه‌ها و علائمی است که در صورت مشاهده آنها باید سلامت این قطعه را چک کنید. رایج‌ترین نشانه‌های خرابی وایرشمع شامل موارد زیر است:

• بد کار کردن موتور
• سوخت ناقص و افزایش مصرف سوخت
• بالا رفتن دمای موتور
• لرزش و ریپ زدن موتور
• ذوب شدن سر شمع‌ها
• کاهش قدرت موتور
• افزایش تولید دود از اگزوز ماشین

• بنابراین اگر موتور اتومبیل شما دچار مشکلات بالا شود به احتمال زیاد وایر شمع دچار مشکل شده و باید هرچه سریع‌تر به آن رسیدگی کنید. البته همانطور که اشاره کردیم وایرشمع یک قطعه مصرفی است که پس از مدتی باید تعویض شود. بنابراین در هنگام مشاهده علائم بالا حتما این قطعه مهم را چک کنید تا از بروز خطرات بعدی همچون جرقه زدن موتور پیشگیری نمایید.

  طول عمر وایر شمع

  طول عمر وایر شمع به عوامل متعددی همچون کارخانه تولید کننده، میزان حرارتی که از موتور به آن وارد می‌شود و همچنین میزان ولتاژ برقی که هر مرتبه از آن عبور می‌کند، بستگی داشته و به همین دلیل نمی‌توانیم طول عمر مشخص و ثابتی را برای آن در نظر بگیریم. اما معمولا عمر مفید وایر شمع بر روی بسته بندی آن ذکر می‌شود. به عنوان مثال عمر برخی وایرها 40 الی 50 هزار کیلومتر است؛ یعنی پس از طی کردن این میزان مسافت باید وایرشمع‌های خود را تعویض کنید. برای تعویض وایر شمع نیز بهتر است به متخصص مراجعه کرده و انجام این کار را به عهده یک مکانیک حرفه‌ای بسپارید.

  جمع بندی

  وایر شمع یکی از قطعات داخلی مهم اتومبیل است که به طور مستقیم با شمع و موتور آن در ارتباط بوده و میزان انرژی و برق لازم را برای عملکرد بهینه آنها تامین می‌کند. وایرها میزان ولتاژ مورد نیاز شمع‌ها را فراهم کرده و شمع‌ها نیز از آنها برای روشن شدن اتومبیل و انتقال برق به موتور استفاده می‌کنند